ความหมายของสุขภาพจิต
สุขภาพจิต คือความมั่นคงทางจิตใจ ความสามารถที่จะเผชิญกับปัญหา และสามารถตัดสินใจเลือกทางที่มีผลทำให้เกิดความพึงพอใจ ก่อให้เกิดสภาพชีวิตที่มีความสุข คนเราจะมีความสุขได้พร้อมสมบูรณ์ ก็ต้องมีความสุขทั้งกายและทางจิต ต่อร่างกายไม่ป่วย จิตใจปกติไม่ทุกข์ร้อน
สุขภาพจิต
สุขภาพจิต (mental health)ตามความหมายขององค์การอนามัยโลก ได้ให้ความหมายว่า ความสมบูรณ์ทางจิตใจ ปราศจากโรคจิตหรือภาวะผิดปกติทางด้านจิตใจอื่นๆ นอกจากนี้ต้องสามารถปรับตัวกับสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไปได้ มีสัมพันธภาพกับบุคคลรอบข้าง และสามารถดำรงชีวิตได้อย่างมีความสุข(อัมพร โอตระกุล, 2538)
เอ็กเบิร์ก(Egbert , 1980) กล่าวถึงผู้มีสุขภาพทางจิตที่ดี ได้แก่
- รู้จักตนเอง พัฒนาบุคลิกภาพให้เหมาะสมกับความเป็นจริง
- ตั้งความหวังได้ตรงกับความเป็นจริง
- เข้าใจและมีจุดมุ่งหมายในชีวิต
- มีความหวังในการดำรงชีวิต และมีพลังในการดำเนินชีวิต
- สามารถปรับตัวเข้ากับสิ่งแวดล้อมได้
มาสโลว์(Maslow, 1954) ได้กล่าวถึงลักษณะของผู้ที่มีสุขภาพจิตดีไว้ดังนี้
- ต้องสามารถยอมรับตนเอง ผู้อื่นและสิ่งแวดล้อมได้
- ต้องสร้างสัมพันธภาพอย่างใกล้ชิดกับผู้อื่น แสดงความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ และรักผู้อื่น
- รับรู้สิ่งต่างๆ ตามความเป็น
- ชื่นชมยินดีและมีความสุขกับการมีชีวิตอยู่
- มีอิสระในการคิดและการกระทํา
- มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ในการสร้างงานหรือแก้ไขปัญหา
- มีพฤติกรรมต่างๆ ที่คงเส้นคงวาต่อการชื่นชมและเคารพสิทธิผู้อื่น
ดังนั้นบุคคลที่มีสุขภาพดี ควรมีความพึงพอใจในตนเองและยอมรับผู้อื่น รู้จักการเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ยอมรับและสามารถจัดการกับเหตุการณ์ที่ไม่เป็นไปดังหวังได้ ปรับตัวเข้ากับสิ่งแวดล้อม รู้จักหน้าที่ของตนเอง ซึ่งลักษณะของเยาวชนที่มีสุขภาพทางจิตดีนั้น Nikelly (1966) อธิบายว่าจะต้องเป็นคนยอมรับข้อด้อยของตนเอง และพยายามทำทุกอย่างให้ดีที่สุด โดยไม่ยอมให้ข้อบกพร่องของตนเองมาขัดขวางการพัฒนาตนเอง และมีเป้าหมายในระยะยาว เด็กที่มีสุขภาพดีต้องรักษาสมดุลระหว่างสัญชาตญาณ ความต้องการ และสติได้ดีโดยไม่มีข้อขัดแย้งเนื่องจากเด็กในวัยประถมศึกษามีการพัฒนาการอย่างรวดเร็ว ในวัยนี้จะเรียนรู้สิ่งแวดล้อมรอบๆตัว จำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องเข้าใจพฤติกรรมที่เด็กแสดงออก และมีความเข้าใจกับพฤติกรรมนั้น เพื่อลดความเสี่ยงที่จะพัฒนาไปเป็นโดยปัจจัยที่ผลต่อสุขภาพจิตในเด็กได้แก่ ปัจจัยด้านตัวเด็กเอง เนื่องจากปัจจุบันการเรียนมีการแข่งขันการสูงมาก ประกอบกับครอบครัวได้ตั้งความหวังไว้กับอนาคตเด็กมาก วิถีชีวิตเด็กจึงเปลี่ยนแปลงไป เด็กต้องรับภาวะด้านการเรียนมากกว่าการเล่นตามวัย ซึ่งหากบุคคลมีสุขภาพจิตที่ไม่ดีย่อมส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิต เด็กควรได้รับการส่งเสริมสุภาพจิตเพื่อให้สามารถดำเนินชีวิตได้อย่างมีคุณภาพชีวิตที่ดี
